Po dolasku u Fier, raspitujući se za selo Hamil i porodicu Mehonjić, srijećemo Saita Halilovića koji nam na bosanskom jeziku kaže da se njegova porodica u Albaniju doselila iz novopazarskog naselja Mur. Vrlo predusretljivo, vodi nas do berbernice Selima Salkovića.

Selim nas srdačno dočekuje i kaže da je njegov djed Hajriz rođeni brat Feriza Salkovića, čuvenog sandžačkog junaka. Godine 1922. su se doselili u Fier, gdje ih je zbog njihovih zasluga prihvatio Ahmed Zogu, albanski kralj(?). Selimova majka Fatima je iz porodice Kačapor. Naglašava nam da su svi oni ponosni na svoje pretke i sandžačko porijeklo. Međutim, ogorčen je činjenicom da su se neki od njihovih sunarodnika izjasnili kao Srbi!
(Inače, među našim Sandžaklijama u Albaniji veoma je prisutan problem identiteta, tj. nedoumica oko nacionalne pripadnosti. Čak i oni mlađi govore ili, u najgorem, razumiju bosanski jezik. Međutim neki od njih, pogotovo oni školovaniji, smatraju da su Albanci. Dok Džafer Mehonjić, na primjer, naglašava za sebe da je ono što je bio njegov djed Jusuf! Nije vjerovatno bez osnova pretpostavka da aktivnost srpskih državnih struktura iz svih segmenata, nije ostavila nepokriveno područje Albanije, nastavljajući tako tradiciju velikosrpskih aspiracija i aktivnosti s početka XX vijeka?)

Na groblju Baltez, gdje od prije 10-tak godina počivaju kosti čuvenog sandžačkog komite Jusufa Mehonjića, naišli smo i na bogato opremljene mezare porodice Salković (Sallku, na albanskom jeziku).

Na jednom se nalazi uklesano : KUSH JAM UNE (“Ko sam ja”) ispod fotografije čuvenog sandžačkog junaka Feriza Salkovića. Kako nam je objasnio Jusuf, unuk Jusufa Mehonjića, Feriz je ubijen u jednom obližnjem selu tokom Drugog svjetskog rata. Pored njegovog, nalaze se i mezari njegovih sinova Ismeta i Feriza. I njegov brat Hajriz sa suprugom Atifom, takođe je sahranjen na tom mezarju.

 

 

 

 

„Jedna od najistaknutijih ličnosti komitskog pokreta u Sandžaku, u periodu nakon formiranja Kraljevine SHS, je bio Feriz Salković… U narodu je, kao i za Mehonjića, vladalo uvjerenje da je Feriz rođen sa „košuljicom“ i da ga običan metak neće, već samo zlatan… Salković je u vrijeme Kraljevine Jugoslavije, od strane ministarstva unutrašnjih poslova bio, zajedno sa Mehonjićem i Bajramom Curijem, proglašen za najopasnijeg čovjeka u toj državi… Nakon što je iz Sandžaka izbjegao u Albaniju, tačnije u grad Fir, srpska policija prvi put pokušava da ga likvidira uz pomoć Abdurahmana Brunčevića iz Melaja… Ovaj je 1929. srpskoj policiji slagao da je ubio Feriza, koji je mirno živio u Firu sve do 1943. kada je ubijen iz zasjede… Feriz je bio oženjen lijepom Šeremetom rodom iz Rožaja, sa kojom je imao pet sinova. Najstariji Ferizov sin Avdul je, odmah nakon ubistva svog oca, krenuo da traži ubicu. Kada je saznao ko je ubica, pošao je u ubičino selo. Tamo su na njega počeli pucati čim su ga spazili. Međutim, on je tom prilikom osvetio oca, ubivši sedmoricu ljudi iz ubičine familije. Nakon Drugog svjetskog rata, sinove Feriza Salkovića – Ismeta, Kadriju i Esada, proganjaju agenti UDBE, tako da su morali emigrirati prvo u Albaniju a kasnije u Australiju- gdje i danas žive. Sa raspadom komunističkog režima Ferizov sin Ismet se 1996. godine iz Australije ponovo vratio u Albaniju“. (H. Crnovršanin, N. Sadiković: „Sinovi Sandžaka“)

27.3.2013.g./15.Džumade-l-ula 1434.H.